یزدفردا"مسعود طوفان:بيشتر مطالب اين نوشته ها بر اساس منابع آموزش خبرنويسي و نيز يادداشت هاي تدريس در كلاسهاي خبرنويسي تنظيم شده است و ترتيب خاصي ندارد . تذكر : مثال ها و آمارها فرضي است.

11. شخصيت محوري در خبر

    شخصيت محوري يكي از آسيب هاي خبر نويسي است . در اين حالت خبرنگار بر اساس يك پيش فرض به صورت آگاهانه و يا ناآگاهانه ارزش خبري شهرت را به عنوان اولويت خبر خود قرار مي دهد . شخصيت محوري در هر جا نمي تواند الگوي مناسبي براي خبر نويسي باشد ،  در راديو و تلوزيون كه خبرنگار قادر است از تصوير و صوت  نيز براي انتقال پيام خود استفاده كند  تاكيد بيش از اندازه به شخصيت محوري  منجر به كاهش جذابيت خبر و سبك يكنواخت و كليشه اي آن مي شود :   .

به اين مثال توجه نماييد :

استاندار يزد  خواستار توجه بيشتر به امر صادرات در استان شد .

استاندار يزد در آيين گشايش  نمايشگاه هفته دولت گفت در حال حاضر يزد در مسير مناسبي در راستاي توسعه صادرات قرار گرفته ، اما ادامه اين روند به برنامه ريزي و  افزايش سرمايه گذاري نيازمند است . .

محمد رضا فلاح زاده  بر رونق صنعت نمايشگاهي در استان تاكيد كرد و خاطرنشان ساخت .............

چنانكه ملاحظه مي شود در اين خبر بيش از هرچيز اظهارات  استاندار به عنوان بالا ترين مقام حاضر در نمايشگاه مورد توجه خبرنگار قرار گرفته و برجسته شده است . اين در حالي است كه اين اظهارات در هر جايي غير از نمايشگاه نظير جلسات با صاحبان صنايع و يا شوراي توسعه صادرات استان هم مي تواند بيان شود ، مخاطب اگر خبر نمايشگاه را تعقيب مي كند در وهله نخست مي خواهد خبر نمايشگاه را بخواند و از كم و كيف آن مطلع شود ، يعني مي خواهد بداند موضوع اين نمايشگاه چيست ؟ چه كسي آنرا برگزار كرده ؟  محل آن كجاست ؟ چه جذابيت هايي دارد و غيره  بنابراين شروع خبر يعني تيتر ، ليد و حتي پاراگراف هاي نخست متن خبر بايستي قاعدتا به خود نمايشگاه و قابليت هاي آن اختصاص يابد  :

نمايشگاه هفته دولت در استان يزد گشايش يافت

نمايشگاه هفته دولت صبح امروز با تركيب95  غرفه و با حضور دستگاهها و ارگان هاي دولتي در شهر یزد  گشايش يافت .

در اين نمايشگاه آخرين دستاوردها ، اقدامات و موفقيت هاي دولت در بخش هاي مختلف اقتصادي ، فرهنگي ، خدمات و امور زيربنايي در معرض بازديد كنندگان قرار گرفته است .

از تفاوت هاي اين نمايشگاه نسبت به سال هاي قبل مي توان به  نمايش فرايند ها و خدمات الكترونيكي دولت  در قالب 6 غرفه اشاره نمود .

در اين غرفه ها  خدمات اداري به صورت آنلاين و به صورت 100 درصد الكترونيكي به متقاضيان ارائه مي شود .

بعد از معرفي نمايشگاه  مي توان به گفته های استاندار اشاره كرد ولي قبل ازآن حتي مي توان به حواشي حضور استاندار در نمايشگاه هم پرداخت ، مثلا موضوع جالبي در نمايشگاه وجود داشته كه مورد توجه مسئولان قرار گرفته است به اين ترتيب خبر ادامه مي يابد :

استاندار يزد در مراسم افتتاح نمايشگاه خواستار توجه بيشتر به امر صادرات در استان شد .

محمد رضا فلاح زاده گفت در حال حاضر ما در مسير مناسبي در راستاي توسعه صادرات قرار گرفته ايم ، اما ادامه اين روند به برنامه ريزي و  افزايش سرمايه گذاري نيازمند است . .

وي ادامه داد ..........

موارد استثناء :

در مواقع حوادث يا رويداد هاي بسيار مهم و زماني كه مسئولين ارشد مي خواهند در خصوص موضوعات مهم مواضع خود را اعلام نمايند خبر برگزاري نمايشگاه تحت الشعاع اين اظهارات قرار مي گيرد ، اين مواضع عمدتا به سخنان شخصيت هايي در سطوح بالا و مسائل بين المللي و يا سياست هاي كلان باز می گردد .

مثال :

رييس جمهور حمله مشكوك  به يك كشتي ايراني در خليج فارس را محكوم كرد .

احمدي نژاد گفت ايران  براي خود حق تعقيب قضايي براي مجازات مسببان اين حادثه را محفوظ مي داند .

وي در همين رابطه افزود ...

وي كه در در آيين گشايش نمايشگاه بين المللي خودرو در تهران سخن مي گفت همچنين نخستين موتور ملي خودرو را رونمايي كرد .

اين موتور به همت متخصصان كشورمان ظرف دو سال طراحي و توليد شده است و ....

فرض كنيد شب قبل از افتتاح نمايشگاه اتفاق مهمي روي داده كه نيار به موضع گيري دارد و صبح روز بعد در اولين مراسم كه به عنوان مثال افتتاح نمايشگاه است مواضع اعلام مي شود ، در اين حالت خبر اين مواضع به مراتب مهمتر از خبر برگزاري نمايشگاه است ، حتي اگر قرار باشد در اين نمايشگاه مثلا موتور ملي هم رونمايي شود . اما در سطح استانی به ندرت اتفاقاتی وجود دارد که آنقدر مهم است که ما بخواهیم بلافاصله از مواضع مسئولان در این زمینه مطلع شویم .از سوي ديگر زماني كه ارزش شهرت در خبر ما تنها و بهترين ارزش باشد قاعدتا چاره اي جز شخصيت محوري در خبر نويسي نيست ، در اين حالت ارجاع به شخصيت نقل قول كننده غير قابل اجتناب مي باشد .

به عنوان مثال وزير راه و شهرسازي  به عنوان نماينده دولت به شهرستان بهاباد سفر كرده و قرار است مسائل و خواسته هاي مردم و مسئولين اين شهر را  بررسي نمايد در اين سفر همچنين طرح يا پروژه برجسته اي براي افتتاح وجود نداشته و يا اتفاق خاصي روي نداده است ليكن آقاي وزير در جمع مردم اين شهرستان سخنراني نموده كه بالطبع خبرنگار مبادرت به پوشش خببري صحبت هاي وي مي نمايد :

محروميت زدايي از اولويت هاي دولت در سفر هاي استاني است .

وزير راه و شهرسازي گفت رفع فقر و محروميت زدايي از مناطق محروم كشور از اولويت هاي سفرهاي استاني است .

نيكزاد در حاشيه سفر هيات دولت به استان يزد و در ديدار با مردم شهرستان بهاباد  افزود دولت مصصم است تا با اختصاص اعتبارات و اجراي طرح هاي كوتاه مدت نسبت به توسعه سريع مناطق دورافتاده كشور اقدام نمايد .

وي شهرستان بهاباد  را به واسطه بستر رشد و پيشرفت مناسب ارزيابي نمود و خاطر نشان ساخت اميدواريم با هماهنگي با مسئولان استان بتوانيم به خواسته هاي مردم اين شهرستان جامه عمل بپوشانيم .

حال اگر حضور وزير در يك شهرستان همراه با افتتاح پروژه مهمي باشد بايد صحبت هاي وزير با جزييات افتتاح پروژه توامان بيان شود  

12. در نوشتن خبر نخست به نوشتن تيتر بيانديشيد

نوشتن تيتر در ابتداي خبر به ذهن  جهت مي دهد و مشخص مي كند اين خبر چگونه بايد نوشته شود البته اين كار به ميزان آشنايي خبرنگار با ارزش هاي خبري و مهارت و تجربه وي  دارد . يك تيتر نامناسب ساختار ليد و سپس خبر را به هم مي ريزد تيتر همچنين ويترين خبر است كه اگر مناسب نوشته شود خواننده را به ادامه خواندن خبر تشويق خواهد كرد :

مثال :

 ياد وخاطره شهداي روستاي ركن آباد ميبد گرامي داشته شد  / فضاي روستاي ركن آباد ميبد به ياد شهدا معطر شد .

يزد آبان ماه ميزبان فرنگي كاران تيم ملي كشور خواهد بود  /يزد در انتظار قهرمانان  فرنگي كار ايران 

نمايش " ساربان تنها " در يزد بر روي صحنه رفت  / تئاتر يزد با ساربان تنها براه افتاد .

فرماندارتفت خواستار افزايش اعتبارات عمراني اين شهرستان شد / تفت چشم انتظار اعتبارات بيشتر است.

كودك 6 ساله طبسي بر اثر برق گرفتگي جان خود را از دست داد  / برق گرفتگي ،كودك طبسي را به كام مرگ كشيد

جلسه شوراي برنامه ريزي و توسعه در محل استانداري يزد تشكيل شد ( بهتر نيست بجاي بيان خبر تشكيل جلسه به محتوا و مصوبات آن پرداخته شود ؟)

13. هر خبري مهم است

براي خبرنگاري كه در شهرستانهاي دور به كار مهم خبرنگاري مشغول است شايد اين سوال پيش آيد كه اهميت كار خبري در اين مناطق چيست ؟ همه جاي ايران عزيز آكنده از ظرفيت هاي شگرف و نهفته اي هست كه بروز و نمود آن گامي درجهت توسعه و رفاه مردم خواهد بود ، هر فرد با نگاهي جهاني و با درك صحيح از روند هاي اجتماعي و سياسي و نيز با اندوخته هاي علمي و تجربي خود  مي تواند نقش موثري در خدمت به كشورش داشته باشد .

رسانه هاي محلي از آنجاييكه بازگو كننده فعاليت ها ، خواست ها و مسائل همان منطقه هستند بسيار مهم اند و از همين منظر خبرنگاران محلي حتي در دورافتاده ترين مناطق به اتكاي اينترنت ، سايت ها و شبكه هاي اجتماعي قادرند خبر ، فيلم ها و گزارش هاي خود را منعكس كنند.

اينرا هم مي توان اضافه كرد  كه هرمنطقه سرشار از موضوعات و سوژه هاي جذاب و بكر است كه مي تواند دستمايه اطلاع رساني قرار گيرد ، پس مهم نيست شما كجا زندگي مي كنيد آنچه مهم است پرداختن مناسب و حرفه اي به اخبار و رويداد ها و اطلاع رساني صحيح آن است  ، به اتكاي رسانه هاي جهاني شده همانقدر مي توان شهروند جهاني بود كه يك استراليايي ، چيني و يا مصري ،.اخيرا استاد ارتباطات كشور و همشهري  ارجمند ما آقاي دكتر فرقاني نقدي را در باب مطبوعات محلي منتشر نموده است ايشان مي گويد متاسفانه  مطبوعات محلي ما با محتواي غير محلي از وظايف و كاركردهاي اصلي خود فاصله گرفته اند.

از اين رو يك خبرنگار و رسانه محلي در وهله نخست بايد منعكس كننده جريانات خبري در همان منطقه خود اما به شكل حرفه اي آن باشند ،  در اين صورت خبرنگار محلي مي تواند نقش موثري در پيشرفت زادگاهش و تاثير گزاري بر اوضاع و احوال اطرافش داشته باشد .

14. آوردن نام اشخاص در تيتر

بطور كلي استفاده از نام حقيقي يا همان نام و نام خانوادگي اشخاص در تيتر درست نيست ؛ تنها در مورد اشخاص بسيار مشهور يعني اشخاصي كه با ذكر نامشان چهره آنها در ذهنمان  نقش مي بندد آوردن اسم مجاز است :

مثال : بابايي :

دستگاهاي استان براي جذب اعتبارات تلاش كنند .

در اين مثال ما نمي دانيم منظور از آقاي بابايي كيست و ايشان چه مسئوليتي دارد  پس روتيتر ما به اين شكل اصلاح مي شود :

معاون استاندار يزد :

دستگاههاي استان براي جذب اعتبارات تلاش كنند .

مثال : بازديد احمدي نژاد از نيروگاه اتمي بوشهر

در اين تيتر آقاي احمدي نژاد به علت شهرت نياز به معرفي ندارد .

مثال : علي دايي سرمربي تيم نفت تهران شد .

در تيتر فوق همه ما متوجه مي شويم دايي همان فوتباليست معروف است . به اين جمله ها نيز  توجه نماييد :

بازديد وزير صنعت ، معدن و تجارت از مركز مبادله ارزي

وزير نفت : توليد نفت افزايش يافت

مدير كل منابع طبيعي يزد  : در سالجاري طرح هاي بيابانزدايي گسترش مي يابد

نيكي  كريمي : تا سال آينده در هيچ فيلمي بازي نمي كنم

مدال درجه يك هنر بر سينه استاد فرشچيان

تاكيد فرماندار يزد بر افزايش كيفيت نان

دانش آموز يزدي مقام اول داستان نويسي كشور را كسب كرد

خانه آذر يزدي ،  موزه مي شود

 شهردار اردكان  منصوب شد

در تمام مثال هاي بالا اگر شخص مشهور است نام و نام خانوادگي او نيز در تيتر ذكر شده در غير اين صورت بايد به ذكر سمت حقوقي وي اكتفا كرد. .

 15. در خبر تنها كلمات  است كه حرف مي زند 

در خبر مكتوب ، كلمات تنها ابزاري  است كه خبرنگار در اختيار دارد و هنر واژه گزيني و استفاده درست از كلمات از توانايي هاي وي محسوب مي شود ، در همين زمينه بايد توجه داشت كه خبر يك متن ادبي و يا فانتزي نيست بنابراين اصل عيني گرايي و يا همان تعهد به واقعيت و آنچه روي داده است نبايستي فداي كلمه پردازي هاي شاعرانه خبرنگار گردد . از سوي ديگرهرچه دامنه و غناي ادبي خبرنگار بيشتر باشد قادر است سريعتر و بهتر كلمه مناسب را بيابد و كار خود و خواننده را در انتقال آنچه مي خواهد بگويد راحت تر كند . براي همين مطالعه كردن و دانستن نكات زبان و ادبيات فارسي از ضرورت هاي حرفه خبر محسوب مي شود .

 ادامه دارد

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا